EKOMUZEUM Między sztuką a życiem.

Wieliczką, Niepołomicami, Bochnią i Myślenicami.

Koncepcja ekomuzeum powstała w latach 60. XX w. we Francji i jest obecnie popularną metodą zachowania i prezentacji dziedzictwa. Według definicji International Council of Museums (ICOM) ekomuzeum jest instytucją, która bada i wykorzystuje – metodami naukowymi, edukacyjnymi i kulturowymi – całe dziedzictwo danej społeczności, a także zarządza nim, uwzględniając środowisko naturalne i otoczenie kulturowe. Ekomuzeum stanowi sieć rozproszonych w terenie obiektów, które tworzą żywą kolekcję, obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców.

_______________

Ekomuzeum służy czterem podstawowym celom:

1) ochronie zasobów przyrodniczych i kulturowych,

2) odkrywaniu i interpretacji miejscowego dziedzictwa,

3) zaangażowaniu lokalnej społeczności i wzmacnianiu lokalnej tożsamości,

4) rozwojowi zrównoważonej turystyki i promocji lokalnych produktów.

Forma ekomuzeum odpowiada na potrzeby dotyczące upowszechnienia i zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego okolicy, umożliwia szerokie zaangażowanie miejscowych, a więc dpozytariuszy dziedzictwa, pozwala na sieciowanie różnych podmiotów i nawiązanie współpracy między trzema sektorami: samorządowym, NGO i biznesu, ma w sobie olbrzymi potencjał jeżeli chodzi o rozwój edukacji, kultury i turystyki, co przekłada się bezpośrednio na poziom życia mieszkańców i rozkwit okolicy.

_______________

Nasza Fundacja specjalizuje się w upowszechnianiu dziedzictwa, a od kilku lat ma swoją siedzibę w miejscowości Hucisko, na terenie gminy Gdów. Kontekst lokalnych zasobów kulturowych i przyrodniczych zainspirował nas do utworzenia w okolicy ekomuzeum. Nazwaliśmy je Ekomuzeum między sztuką a życiem, w nawiązaniu do historii Huciska, które przez lata było swoistą kolonią artystyczną: tutaj swoje domy mieli Tadeusz Kantor i Maria Stangret oraz Kazimierz Mikulski, a bywali często Lidia i Jerzy Skarżyńscy oraz Maria Krasicka. Tadeusz Kantor, autor olbrzymiego „Pomnika krzesła”, które jest wizytówką Huciska, mawiał, że „Teatr jest najpiękniejszą ze sztuk, bo leżącą między sztuką a życiem” i słowa te stały się mottem naszego ekomuzeum, dobrze opisując wątki wplecione w lokalne dziedzictwo, które są dla nas ważne, takie jak ludzka kreatywność, różne przejawy twórczości, sztuki, w tym teatr oraz codzienność, życie w całej jego złożoności i postaci, w tym przyrody i krajobrazu. Charakter nowego ekomuzeum oddaje jego logo, w którym umieściliśmy wizerunek Kantorowskiego krzesła, zwykłego przedmiotu podniesionego do rangi sztuki.

_______________

Tworzenie ekomuzeum traktujemy jako złożony proces. Przemierzamy okolicę tropem twórczych umysłów, pionierów, wynalazców, prekursorów nowych rozwiązań technicznych i nie tylko, społeczników, patriotów, ludzi zaangażowanych w rozwój lokalnych społeczności – świadków i twórców historii okolicy: mieszkanek i mieszkańców, którzy przez wieki planowali, działali, pokonywali przeciwności i zmieniali swoje otoczenie. Zbieramy wiadomości, dokumentujemy, archiwizujemy. Zdobyte materiały interpretujemy i udostępniamy. Zależy nam, by powstające ekomuzeum było dziełem partycypacji mieszkańców i lokalnych podmiotów, dlatego staramy się ich wciągnąć w sieć współpracy. Stwarzamy w okolicy nowe szanse edukacyjne i możliwość udziału w kulturze, aktywizujemy, integrujemy i rozwijamy społeczny kapitał. Do tej pory udało nam się zaangażować w proces tworzenia ekomuzeum dotacje z programu Nowe FIO, Patriotyzm Jutra oraz Lato w teatrze.

_______________

Fundacja Plenerownia istnieje od 2016 r. Zajmuje się przede wszystkim upowszechnianiem dziedzictwa kulturowego oraz edukacją i animacją kulturalną. Realizujemy projekty skierowane do różnych grup docelowych. Prowadzimy warsztaty, szkolenia, opracowujemy wydawnictwa i materiały popularyzatorskie i edukacyjne, artykuły, programy, przygotowujemy wystawy, a także organizujemy przedsięwzięcia o charakterze badawczym, dokumentacyjnym i artystycznym. Staramy się podejmować inicjatywy związane z rozwojem dialogu i tolerancji między kulturami, pokoleniami, społecznościami. Wśród naszych celów statutowych jest też upowszechnianie turystyki, krajoznawstwa i aktywności fizycznej oraz kształtowanie dobrych postaw względem środowiska naturalnego i najbliższego otoczenia. Współpracujemy z najważniejszymi instytucjami w kraju jak np. Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Nasze realizacje zdobyły szereg nagród i wyróżnień m.in. w konkursach Europa Nostra, Generalnego Konserwatora Zabytków, Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla oraz plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku Muzeum Historii Polski. Jesteśmy laureatami odznaki Zasłużony dla Kultury Polskiej.

_______________

Już teraz mamy możliwość działania dzięki otrzymanym dotacjom, dlatego oferujemy:

– Organizację wydarzenia edukacyjno-kulturalnego w okresie wakacyjnym oraz w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa we wrześniu.

„Domowe opowieści” – performatywne warsztaty związane z biografią rzeczy i sztuką opowiadania historii, zwracające uwagę m.in. na historie budynków, rodzinne pamiątki i inne tzw. starocie, przygotowujące mieszkańców do roli lokalnych przewodników i związane z serią happeningów dla lokalnych społeczności, wzbogacających życie kulturalne; prowadzone przez wspaniałych aktorów, opowiadaczy historii, pieśniarzy i trenerów dziedzictwa.

– Opracowanie spacerów dźwiękowych po ciekawych zakątkach okolicy, opracowanych w formie podcastu przez Michała Łanuszkę, dziennikarza znanego z RMF Classic.

Mikrowyprawy śladem mikrohistorii – cykl 14 podcastów nagranych na podstawie rozmów z mieszkańcami i znawcami lokalnej historii, odkrywającymi tajemnice 14 najbardziej charakterystycznych i najciekawszych miejsc w okolicy, na podstawie których będzie można odbywać spacery dźwiękowe oraz powiązane z nim materiały edukacyjne, w tym skrytki geocaching i questy.

– Bezpłatne półkolonie teatralne dla dzieci w ramach programu Lato w teatrze Instytutu Teatralnego.

Dwutygodniowe półkolonie „W cieniu krzesła”, z bogatym programem aktywności i warsztatów w Hucisku (dotyczących różnych aspektów teatru, od przestrzeni po kostium oraz immersyjną, teatralną, rodzinną grą terenową) oraz w instytucjach Krakowa (Cricoteka, Teatr Groteska, Muzeum Interaktywne/Centrum Edukacji Teatralnej przy Starym Teatrze, Muzeum Narodowe), zwieńczone spektaklem, w trakcie którego dzieciom będzie towarzyszyła harfistka Emilia Raiter.

– Aktywności dla wolontariuszy, którzy będą mogli rozwinąć swe umiejętności na specjalnych warsztatach m.in. reporterskich i z animacji kulturowej.

– Cykl objazdowych warsztatów „Mobilne laboratorium dziedzictwa”, z zakresu m.in. archiwistyki społecznej dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym seniorów.

– Przygotowanie ścieżki kulturowej śladem osobności wpisanych w lokalne historie.

– Bezpłatne pakiety edukacyjne dla szkół, dotyczące lokalne dziedzictwa wraz ze scenariuszami dla nauczycieli.

„Mini-gabinet historii z ekomuzeum” i „Moje ekomuzeum”.

– Dokumentację lokalnych zasobów dziedzictwa na portal Zabytek.pl.

– Promocję gmin na stronie internetowej ekomuzeum oraz w mediach.

plenerownia@gmail.com